5.Sınıf Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Konu Özeti

<==  5.Sınıf Konularına geri dön

Ortaokul 5.SINIF ==> 1.ÜNİTE: Güneş, Dünya ve Ay ==> Ay’ın Hareketleri ve Evreleri

Kazanımlar

F.5.1.3. Ay’ın Hareketleri ve Evreleri
Önerilen Süre: 8 ders saati (3. ve 5. Hafta) 

Konu / Kavramlar: Dönme hareketleri ve sonuçları, dolanma hareketleri ve sonuçları, Ay’ın evreleri
F.5.1.3.1. Ay’ın dönme ve dolanma hareketlerini açıklar.
a. Ay’ın dönme hareketi yaptığı belirtilir.
b. Ay’ın dolanma hareketi yaptığı belirtilir.
c. Zaman dilimi olarak ay kavramına değinilir.
F.5.1.3.2. Ay’ın evreleri ile Ay’ın Dünya etrafındaki dolanma hareketi arasındaki ilişkiyi açıklar.
a. Ay’ın ana ve ara evreleri arasındaki farkı / farkları belirtilir.
b. Evrelerin oluş sırasına bağlı olarak isimleri belirtilir.
c. Ay’ın iki ana evresi arasında geçen sürenin bir hafta olduğu belirtilir.

KONU: Ay’ın Hareketleri ve Evreleri

• Ay, Dünya'nın doğal uydusudur.
• Ay, Dünya'ya en yakın gök cismidir.

A- Ay'ın Hareketleri

1. Ay, Dünya gibi hareket halindedir.
2. Ay'ın üç çeşit hareketi vardır.
3. Ay'ın hareketleri: Kendi ekseni etrafında, Dünya etrafında ve  Güneş etrafında hareket eder.
4. Ay'ın kendi ekseni etrafında ve Dünya etrafındaki hareketi 27 gün 8 saatte tamamlar. (Yaklaşık 27 gün)
5. Ay evreleri 29,5 günde tamamlanır. (Yaklaşık 29 gün)
6. Ay, Dünya etrafında bir kez döndüğünde, kendi ekseni etrafında da bir kez dolanır.
7. Dünya'dan Ay'a bakıldığında Ay'ın hep aynı tarafı görülür. Kendi ekseni etrafında ve Dünya etrafında dönme süresi eşit olduğu için aynı yüzü görünmektedir.
8. Ay'ın Dünya'dan görülmeyen tarafına Ay'ın karanlık  yüzü denir.
9. Ay'ın Güneş etrafındaki hareketi Dünya ile eş zamanlı olarak 365 gün 6 saattir.
10. Ay, Dünya ve kendi ekseni etrafında batıdan doğuya doğru (Saat yönünün tersi veya sağdan sola) döner.

Güneş Dünya ve Ay'ın Dönüş Yönleri

B- Ay Neden Değişik Şekillerde Görünür

1. Gece gökyüzüne baktığımızda Ay'ın farklı şekillerde görmekteyiz.
2. Bunun nedeni Ay ışık kaynağı olmadığı içindir.
3. Eğer ışık kaynağı olsaydı Güneş gibi hep aynı şekli görecektik.
4. Ay Güneş'ten aldığı ışığı yansıtmaktadır.
5. Ay,  Dünya etrafındaki yerine göre farklı şekillerde görünmektedir.

C- Ayın Evreleri

Ay'ın Evreleri

1. Ay ışık kaynağı değildir.
2. Ay, Güneş'ten aldığı ışığı yansıtmaktadır.
3. Ay her gece farklı şekillerde görünür. Buna ayın evreleri denir.
4. Ay'ın 4 ana, 4 ara evresi olmak üzere 8 evresi bulunur.
5. Ay'ın ana evreleri yaklaşık bir hafta sürer.

Gökyüzünde Ay Evreleri

1.Yeni Ay

Ay, Güneş ile Dünya arasına girdiğinde, yeni ay evresi oluşur.
Ay'ın karanlık bölgesi Dünya'ya dönük olduğu için Ay gökyüzünde görülmez.

2. Hilal

Ay, Güneş'in doğusunda olduğu zamanda görülür. Dünya'dan bakıldığında Ay ters "C" harfi gibidir.

3. İlk Dördün

Bir hafta sonra Ay'ın sağ tarafının aydınlandığı evredir.
Ay'ın şekli D harfine benzer.

4. Şişkin Ay

Ay, ilk dördün evresi ile dolunay evresi arasında görülen ara evredir.

5. Dolunay

Bir hafta sonra Dünya, Güneş ve Ay'ın ortasındadır.
Ay'ın parlak tarafı Dünya'ya bakmaktadır.

6. Şişkin Ay

Şişkin ay, dolunay evresi ile son dördün evresi arasında görülen ara evredir.

7. Son Dördün

 Bir hafta sonra Ay'ın sol tarafı aydınlandığı evredir.
Ay'ın şekli ters D harfine benzer.

8. Hilal

Ay, Güneş'in doğusunda olduğu zaman gerçekleşir.
Dünya'dan bakıldığında Ay "C" harfi gibi görünür.

Ay'ın Evrelerinin Döngüsü

Not

• Türk bayrağındaki hilal şekli son dördün ile yeni ay arasında görülür.
• Hicri takvim Ay'ın Dünya etrafındaki hareketi esas alınarak yapılmıştır.
• Ay'ın Dünya etrafındaki hareketinden dolayı deniz ve okyanus sularında yükselme ve alçalma gerçekleşir, buna gelgit (Med cezir) denir.
• Ay'ın ilk haritasını çizen bilim insanı Ali Kuşçu'dur.

Diğer Konular

• Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Test Soruları
• Ay’ın Hareketleri ve Evreleri Doğru Yanlış Soruları